Karjalan kielen opastundu
Hos i karjalan kielen stuatussu on heikko eigo karjalan kielen opastustu
ole sistemuattizesti organizuittu, kudamidä resursua karjalan kielen
opastujale on. Täs linkis on kačelmus
erähih opastunduresursoih da ehtotuksii, kui vois ruveta opastumah.
Karjalan kielen opastusmaterjualua nämil sivuloi
Nämile sivuloile keriämmö opastusmaterjualua, enne kaikkie ajatellen
niilöi kudamil ei ole mahtuo piästä kursiloile. Pidäy vai olla
internet-yhtevys (sengi azemes voi käyttiä cdromua). Tiedokonehes
olis hyvä olla livain (ezim. Firefox) kudai ellendäy Ogg Vorbis
iänikoodavustu da Java tulki, kudamua käytetäh sanakižas da harjoituksien
tarkastukses.
Livvin murdehen algukursu
Yliopistoloin alguopastukses on käytetty kirjua
N. Gilojeva, S. Rudakova: Karjalan kielen livvin murdehen algukursu,
Petroskoin yliopisto 2009.
Täs ozutammo algukursu kirjan verkoversien,
kudamas suuren vuitin harjoituksis voi ruadua tiedokonehenke. Nämmä harjoitukset ollah
muoduo
virkeh loukonke + sana + sanamuodo
Opastujan pidäy maltua taivuttua sana oigieh muodoh, ku se pädis loukkoh sijoitettavakse.
Koneh ilmoittau, oligo vastaus oigein libo viärin. Ku "loukkokoneh" toimis,
tiedokonehes pidäy olla Javan ajonaikaine sistiemu
(kudaman voi ilmai kopiruija ezim. ozuttehes http://www.java.com/en/download/manual.jsp).
Liygii livvikse
Tiä lövvytäh linkit Jelena Ruppijevan
Liygii livvikse algukursan da jatkokursan digituazeh kirjah, da
tiedokonehharjaitukset mollembih täl palvelimel.
Verkokielioppi da harjoitukset
Tävvellizin karjalan kielen (livvi) kielioppi on
L. Markianova: Karjalan kielioppi, Periodika 2002.
Tämä verkokielioppi
sizäldäy kieliopin tekstan da "loukkokonehenke" ruattavii harjoituksii.
Harjoituksis tarvitah Javan ajonaigastu sistiemua.
Sanakiža da kuvasanakniigaine
Riputandupačas sanakižas pidäy arbata kirjain kirjaimel
sana kus on tietty miäry kirjaimii. Jogahine oigei vastavus tulou nägyvih sanas,
a viäry vastavus nostau riputandupačastu. Kymmenen viärän vastavuksen jälgeh sinut
riputetah paččahah. Tämän kižan eričys on se, ku voit pyydiä kuvavihjehen,
libo tekstuvihjehen. Sanua kižas on 510.
Ohjelmu tarviččou Javan. Kel ei ole tiedokonehtu libo ken varua riputustu,
voi kaččuo samoi sanoi kuvien da vihjehienke
kuvasanakniigas.
Tämä kniigaine sežo on painettu:
M. Penttonen: Kuvasanakniigaine, KKS 2010.
Karjalan kielen sanakirjoi
-
T. Boiko: Suuri karjal-ven'a sanakniigu (livvin murreh)
Periodika 2016, 351 s.
-
T. Boiko, L. Markianova: Suuri ven'a--karjalaine sanakniigu.
Verso 2016, 399 s.
-
J. Filippova: Ven'alais-karjalaine paginsanakirju.
Periodika 2015, 96 s.
-
J. Filippova, S.-R. Knuuttila: Käytännön karjalaa
suomi--livvi-venäjä. KKS 2011.
-
Karjalan kielen sanakirja I-VI. Suomalais--ugrilainen seura
1968--2005, 576+591+584+610+634+782 s.
-
G. Lettijeva: Venäläis-karjalaini pakinašanakirja.
Periodika 2015, 126 s.
-
Г.Н. Макаров: Словарь карельского языка (Ливвиковский диалект).
Карелия 1990, 495 s.
-
L. Markianova, T. Boiko: Karjal-ven'alaine sanakniigu. Karelija
1996, 222 s.
-
L. Markianova, R. Pyöli: Sanakirja suomi-karjala. Salmi-Säätiö
2008, 522 s.
-
M. Penttonen: Karjal-suomi-karjal sanakniigu. Karjalan Kielen
Seura, 2016, 8+466 s.
-
M. Penttonen, T. Kuznetsova: Kuvasanakniigaine. Karjalan Kielen
Seura, 2010, 67 s.
-
P. Pohjanvalo: Salmin murteen sanakirja. Suomalaisen
Kirjallisuuden
Seura 1947, 172 s.
-
P. Pohjanvalo: Salmin murteen sanakirja. Täydennysosa.
Suomalaisen Kirjallisuuden Seura 1950, 428 s.
-
А. В. Пунжина: Словарь карельского языка (Тверские говоры).
Карелия 1994, 396 s.
-
R. Pyöli: Sanakirja karjala--suomi. N-Paino 2016, 463 s.
-
J.-L. Tast: Omua tšomua. WSOY 2000.
-
P. Zaikov et al.: Venäjä--viena šanakirja. Periodika 2015, 359
s.
-
P. Zaikov, L. Rugojeva: Viena--venäjä šanakirja. Periodika,
2015, 360 s.
-
(päivitetty 28.2.2018)
Urokoi da harjoituksii
Tiedotehniekku-cdrom
Nämii opastusmaterjualoi voi kaččuo Internetači, ga enimät sežo lövvytäh
Tiedotehniekku-cdromal
kudamal niidy voi käyttiä Internetattahgi.
Anneli Sarhimaa: Karjalan kieli Suomessa (suomekse)
Tämä sivuston piäprintsippu on, ku kai on karjalakse. Yhtelläh
syväindön suuren tärgevyön däh,
täs voi lugie Anneli Sarhimaan
Päivännouzu-Suomen yliopistos 29.9-2.10.2015 pietyn "Karjalan kieli
Suomessa" kursumaterjualan, pdf-formuatas.
Robotiekkua da ohjelmoindua
Tiä löydyy nengomii opastusmaterjualoi robotiekas da ohjelmoindas:
Opastusmaterjualan luajindas
Algukursan da verkokieliopin harjoitukses käytetty "loukkokoneh" lugou
lessons aliluvettelos löydyjii xml-tiijostoloi. Harjoitustiijoston
muodo on
<task>Kažigi kalua söis ku vai suas</task>
<position>6</position>
<word>suaja</word>
<form>konditsionualan preezensu</form>
</item>
Muodo on aiga selgei da moizii voi kirjuttua miltah edittoral. Vie kebjiembi
on kirjuttua sama harjoitus "tag"-muvvos
Kažigi kalua söis ku vai <suaja|konditsionualan preezensu|suas>
Tovengi, harjoitukset on ezmäi luajittu tag-muvvos da sit muutettu xml-muodoh
ozuttehes http://opastajat.net/opastus/algukursu/tag2xml Python-ohjelmal
tag2xml. Ozuttehes http://opastajat.net/opastus/algukursu/xml2tag on
Python-ohjelmu xml2tag, kudai muuttau xml-tiijoston tag-tiijostokse.
Ku lugijal ollou omal konehel Python-tulki, häi voi tovendua tämän:
1) Kopiruiče ičele
http://opastajat.net/opastu/algukursu/lessons/harj0202.xml
2) Muuta tag-muodoh komendol
xml2tag harj0202.xml harj0202.tag
3) Kačo da muuta harj0202.tag tiijostuo
4) Muuta järilleh xml-muodoh komendol
tag2xml harj0202.tag harj0202.xml
5) Ilmai ylläpidäjän valda et voi siirdiä kohendettuu harj0202.xml tiijostuo
järilleh luvetteloh http://opastajat.net/opastu/algukursu/lessons/
Riputundupačas-kižan koneh on yhtenjyttyine, a lugou xml-muvvos kolmikkoloi
<kuvatiijosto|sana|vihjeh>
Nämien sivuloin kuvasanakniigaine, kui i painettu kuvasanakniigaine on
automuattizesti luajittu samois kolmikkotiijostolois. Riputandupačaskoneh
käyttäy 120x120 pikselan JPG-kuvii, painetus kniigas tiettäväine kuvat ollah
tarkembat.
Muudu harjoitusmaterjualua luadijes olis hyvä jo aloittajes ajatella, ku
se tulou verkoh kačottavakse. Täs on kaksi šeikkua:
1) Suurii tiijostoloi on hil'l'u da kallis siirrellä verkoči.
2) Olis hyvä, ku materjualua vois kaččuo livaimel ilmai ostettavii ohjelmii.
Fotokuvat da piirrokset pidäs skualata da kučistua ekruanal kačottavah kogoh
da formuattah. Nenga fotokuva syndyy toinah 100 KB kogohizeh JPG libo PNG
tiijostoh, piirretyt kuvat toinah ei tarvita enämbi 10-20 kilotavuu.
Nengozet kuvat kebjieh lad'd'avutah.
Ku tekstan kirjuttai iče ei maltane luadie valmistu verkosivuu, parembi
olis kirjuttua ihan muodoilematoindu tekstua tekstuedittoral (libo
tekstankäzittelyohjelmal da tallendua utf-8 tekstakse.) Erähiči voi olla
syydy riputtua valmis pdf-tekstugi ga niidy käyttäjes voi roita uuzii
vaigevuksii.