Virkeh
Pagin on virkehii jällekkäi. Virkeh on paginan perusyksikkö.
Se ozuttau yhten ajatuksen.
Virkehen rakendeh
Virkehel on rakendeh, mis piäozapuolet ollah
subjektu (mi on paginan ezineh) da
predikuattu (midä sanotah paginan ezinehes).
Ga on virkehes puaksuh toiziigi ozapuolii
kui objektu (predikuatan toimindan kohte). Subjektua da
objektua voi tarkendua attribuutal muga kui predikuattua
voi tarkendua adverbialil. Sanajälletys karjalas on välly,
ga enzi sijal on se sana, kudamale pannah piämerkičys.
Virkehen rakendehtu voi kuvata siändölöil
-
Virkeh → Subjektu Predikuattu
-
Subjektu → [Attribuuttu] Nominu
-
Predikuattu → Verbi [Objektu] [Adverbiali]
-
Objektu → [Attribuuttu] Nominu
Net verbit kudamih liittyy objektu, ollah transitiivuverbit:
"Mužikku nosti koin". Intransitiivuverbilöih ei liity objektua:
"Brihačču juoksou".
Virkehen tavoiteh
Virkehen tavoiteh paginas voi olla kolmenlaine.
-
Enimät virkehet ollah viestivirkehii, net sanotah
kui dielo on. "Tänäpäi on pyhäpäivy."
-
Kyzymysvirkehel pakitah tieduo. "Kuibo heidy kučutah?"
-
Kehoitusvirkehel pagizii tahtou siirdiä virkehen toimindan
kuulijan ruattavakse. "Kuunnelkua minuu!" "Tule käymäh!"
Yksinäsvirkehet da yhtysvirkehet
Virkehet voijah yhtyö yhtysvirkehikse, mit ilmoitetah
mutkikkahembii ajatuksii kui yksinäsvirkehet.
Yhtysvirkeheh kuulujat virkehet voijah olla tävvellizii
iččenäzii virkehii, libo piävirkeh da sille alistetut
ližävirkehet, kudamat tävvendetäh piävirkehty. Konjunktat
ollah virkehien välis liimannu.
Yksinäsvirkehii: Talvel mua peittyy lumen alle. Tuuččuau.
Keviäl lumi sulau. Ojat čurčetetah.
Yhtysvirkehii: Vihmuu da tuulou. Ajazin suveh, ku olis dengua.
Kylän kohtal joves on suarukku, sentäh kylän nimi on Suarikoski.
Kaži tiedäy, kui toimie kalanke.