(Oma Mua 2003/51)

Karjalan tazavallan zakonu valdivontuves karjalan, vepsän da suomen kielele Karjalan tazavallas

(zakonprojektu)

Karjalan, vepsän da suomen kielet ollah Karjalan tazavallan rahvahalline omažus da ollah sen suojelus Karjalan tazavallan muuloin kielien rinnal.

Zakonan tarkoitus on säilyttiä da kehittiä karjalazien, vepsäläzien da suomelazien elaijantabua, kul'tuurua da kielii, säilyttiä histouriallizii da rahvahallizii perindehii da kul'tuuran omaluaduvuttu Karjalan Tazavallas.

Enzimäine stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen oigevustila Karjalan Tazavallas

1. Tämän zakonan perustehennu ollah Ven'an Federatsien Konstitutsii, yleistunnustetut rahvahienvälizen oigevuon normat ja Ven'an Federatsien rahvahienvälizet sobimukset, Ven'an Federatsien zakon "Ven'an Federatsien kanzoin kielih näh", muut Ven'an Federatsien normatiivizet aktat, Karjalan tazavallan Konstitutsii da Karjalan tazavallan muut normatiivizet aktat.

2. Tämä zakon miäriäy yhteiskundusuhtehien kundoh panemizen perustehet karjalan, vepsän da suomen kielen käytändäs da kehittämizes, kielien käytön kul'tuuran da opastundan alal, joukkoviestimis da paikallizien ičehallindoloin ruavos da on luajittu mainittuloin kielien säilyttämizeh, opastamizeh da kehittämizeh niškoi.

3. Karjalan Tazavaldu turvuau kanzalazile heijän roindas, sotsiualizes omažustilas, rovus da kanzallizuves, uskondos da eländykohtas riippumattah oigevuon vallita välläh da käyttiä karjalan, vepsän da suomen kieldy yhtevytty pidämizes, kazvattamizes, opastundas da taidehruavos.

Toine stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen suojelun tuvet

1. Karjalan tazavallan valdivovallan elimet da paikallizet ičehallindoelimet annetah taguu da turvatah karjalan, vepsän da suomen kielen juridizen, sotsiualizen da talouvellizen suojelun.

2. Karjalan, vepsän da suomen kielen juridine suojelu merkiččöy sidä, gu turvatah juridizen da fiizizien hengien vastuollizuttu Federatsien zakonoinluajindan normien, tämän zakonan da sen mugan hyväksyttylöin muuloin normatiivuaktoin rikkomizes.

3. Sotsiualusuojeluu pietäh Karjalan Tazavallan programmoin hyväksymizel, kudualoin tarkoitus on säilyttiä, tutkie, opastua, kehittiä da käyttiä karjalan, vepsän da suomen kieldy.

4. Talouvellistu suojeluu pietäh programmoin da pidoloin rahoittamizel, kudualoin tarkoitus on säilyttiä, tutkie, kehittiä da käyttiä karjalan, vepsän da suomen kieldy.

Kolmas stat't'u. Karjalan Tazavallan programmat karjalan, vepsän da suomen kielen säilyttämizeh, opastamizeh, kahittämizeh da käyttämizeh niškoi.

1. Karjalan tazavallan programmat karjalan, vepsän da suomen kielen säilyttämizeh, opastamizeh, kehittämizeh da käyttämizeh niškoi ollah tarkoitettu kielien tazaverdazen käytön da niilöin roulin lujittamizen ololoin luadimizeh opastuksen da kul'tuuran alal, joukkoviestimis da paikallizien ičehallindoloin ruavos, mih niškoi pidäy:

1) lujittua da levendiä karjalan, vepsän da suomen kielen sotsiualu- da kul'tuurizii toimindualoi;

2) andua tugie joukkoviestimilöile, kuduat toimitah karjalan, vepsän da suomen kielil.

3) järjestiä karjalan, vepsän da suomen kielen opastandu opastuslaitoksis;

4) andua tugie opastandulaitoksile, kudualois opastetah karjalan, vepsän da suomen kielel da (libo) annetah mahdollizus opastuo mainittuloi kielii;

5) piästiä ilmah opastundukirjoi, metoudiekkuliteratuurua, tiedoliteratuurua, kauno- da lapsienliteratuurua karjalan, vepsän da suomen kielel da sanakirjoi, turvata tämän literatuuran suandua opastundu-, kul'tuuru- da tiedolaitoksih;

6) andua tugie tiedotutkimusruavole karjalan, vepsän da suomen kieles;

7) andua tugie kul'tuuru-, opastundu-, tiedoalan da joukkoviestimien spetsialistoin taidehalan ruadajile, kuduat käytetäh ruavos mainittuloi kielilöi;

8) parandua mainittuloin kielien azientundijoin opastundua;

9) kannattua niilöin rahvahienvälizien da alovehienvälizien yhtevyksien kehitysty, kuduat vaikutetah karjalan, vepsän da suomen säilyttämizeh, opastundah, kehittämizeh da käyttöh.

2. Karjalan, vepsän da suomen kielen säilyttämizeh, kehittämizen, opastumizen da käyttämizeh niškoi luajittuloin Karjalan Tazavallan programmoih suahah varua Karjalan tazavallan da paikallizis b'udžetois da muulois lähtielös, kuduat ollah miärätty Ven’an Federatsien da Karjalan tazavallan zakonoinkogomukses.

Nelläs stat't'u. Olot karjalan, vepsän da suomen kielen välläle käyttöhotandale.

1. Karjalan Tazavallan valdivovallan elimet, paikallizet ičehallindoelimet da opastundulaitokset Karjalan tazavallas luajitah olot karjalan, vepsän da suomen kielen välläh käyttönotandah niškoi.

2. Karjalan, vepsän da suomen kieldy voijah opastuo da opastua opastunduainehennu Karjalan tazavallas olijois opastundulaitoksis Ven'an Federatsien da Karjalan Tazavallan zakonoinkogomuksen mugah.

Viijes stat't'u. Oigevus vallita kazvatuksen da opastuksen kieli.

1. Kanzalazil, kuduat eletäh Karjalan Tazavallan alovehel, on oigevus vallita välläh kazvatuksen da opastuksen kieli.

2. Kanzalazil on oigevus opastuo karjalan, vepsän da suomen kielih da suaha opastus omal karjalan, vepsän da suomen kielel. Karjalan tazavaldu turvuau kanzalazien oigevuttu mainittuloin kielien opastundah da sivistyksen suandah omal karjalan, vepsän da suomen kielel tarvittavii kluassoi, joukkoloi da ololoi alustandal.

3. Tutkimuksen, opastuksen da kazvatuksen kielen (kielet) Karjalan tazavallan opastandulaitoksis miärätäh haldivoiččijat rahvahien kiindoloi huomivoh ottajen.

Kuvves stat't'u. Karjalan, vepsän ja suomen kielen käyttö Karjalan tazavallan zakonoin da muuloin normatiizien aktoin painamizes Karjalan Tazavallas.

1. Karjalan Tazavallan valdivoelimet da paikallizet ičehallindoelimet voijah painua karjalan, vepsän da suomen kielel Karjalan Tazavallan zakonoi da muuloi normatiivuaktoi da paikallizien ičehallindoelimien normatiivuaktoi, kuduat koskietah ristikanzan da kanzalazen oigevuttu, vällytty da vellallizuksii Karjalan Tazavallan joukkoviestimis, kuduat piästäh ilmah karjalan, vepsän da suomen kielel.

2. Piätöksen Karjalan Tazavallan zakonan, muun normatiivizen aktan da paikallizen ičehallindoelimen normatiivuaktoin painamizes karjalan, vepsän da suomen kielel luadiu zakonan dai muun normatiivizen aktan hyväksynyh elin.

Seiččemes stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen käyttö valličuksien da rahvahaniänestämizen valmistamizes da pidämizes Karjalan Tazavallan alovehel.

1. Valličuksien da ristittyzen da kanzalazen oigevuksii, vällytty da vellallizuksii koskevien rahvahaniänistämizen valmistajes da pidäjes Karjalan Tazavallan valličuskomissien da rahvahaniänistyskomissien piätöksen (mugah) voibi painua valličusliput da rahvahaniänistysliput karjalan, vepsän da suomen kielel niilöis kohtis, kus yhtenäzesti eletäh mainittuloil kielil pagizijat rahvas.

2. Gu valličuslippu da rahvahaniänestyslippu painetah karjalan, vepsän da (libo) suomen kielel, joga iänistyslippuh pidäy panna ven'ankieline tekstu.

Kaheksas stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen käytändy Karjalan Tazavallan valdivoelimis, paikallizis ičehallindoelimis da laitoksis.

1. Karjalan tazavallan valdivovallan elimet, Karjalan Tasavallan paikallizet ičehallindoelimet da laitokset voijah käyttiä ruavos karjalan, vepsän da (libo) suomen kieldy.

2. Dokumentoin tekstat da Karjalan Tazavallan valdivovallan elimien, Karjalan Tazavallan paikallizien ičehallindoelimien da laitoksien nimet voibi luadie karjalan, vepsän da (libo) suomen kielel toimehpanoelimen, paikallizen ičehallindoelimien da laitoksen siändölöin mugah.

3. Paikallizet ičehallindoelimet da laitoksel, kuduat ollah alovehel, kus yhtenäzesti eletäh mainittuloil kielil pagizijat rahvas, voijah hoidua dokumentoi karjalan, vepsän da (libo) suomen kielel.

Yheksäs stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen valdivotuves joukkoviestimien ruavos.

Karjalan Tazavallan valdivovallan elimet da paikallizet ičehallindoelimet luajitah olot karjalan, vepsän da suomen kielel ilmestyvien joukkoviestimien ruadoh näh.

Kymmenes stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen käyttö kul'tuuran,taidehen da opastuksen alal.

1. Kul'tuuru-, taideh- da opastundulaitokset voijah pidiä Karjalan Tazavallan alovehel kul'tuuru-, taideh-, da opastunduruaduo karjalan, vepsän da suomen kielel ottajen huomivoh rahvahallizet perindehet. Tarbehen olles turvatah tekstoin da paginoin kiändämine ven'an kielele.

2. Karjalan tazavallan kul'tuuru- da taidehlaitokset da joukkoviestimet voijah kinon, videofil'moin da näytelmien kiändämizes da dublien luadijes käyttiä karjalan, vepsän da suomen kieldy yhtes ven'an Federatsien virallizen kielen kel eläjien kiindoloi huomivoh ottajes.

Yhtestostu stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielen käyttö paikannimilöis.

1. Karjalan Tazavallas suoritetah toimehpidoloi paikannimien säilyttämizeh näh Karjalan Tazavallan histourillizennu da etnokul'turizennu perindehenny.

2. Karjalan Tazavallan paikannimet, tiemerkit da muut kirjutukset niilöis kohtis, kus yhtenäzesti eletäh karjalan, vepsän da suomen kielil pagizijat rahvas, voibi kirjuttua yhtes Ven'an Federatsien virallizen kielen kel karjalan, vepsän da suomen kielel rahvahien kiindoloi huomivoh ottajen.

3. Paikannimien, tienmerkilöin da muuloin kirjutukset kirjutetah karjalan, vepsän da (libo) suomen kielel, mainittuloin kielien oigiehkirjutuksen mugah.

4. Karjalan Tazavallan valdivovallan elimet voijah painua paikannimiensanakirjoi karjalan, vepsän da (libo) suomen kielel Ven'an Federatsien paikannimizakonoingomuksen mugah.

Kahtestostu stat't'u. Karjalan, vepsän da suomen kielien välliä valličendua da käyttämisty kazvatukses, opastukses da taidehruavos koskevien kanzalazien oigevuksien rikondan sellittämine suvvon kauti.

Karjalan tazavallan vallanelimien, paikallishallindoloin da valdivoherroin piätökset da toimehet (toimehittah olendu), kuduat rikotah kanzalazien oigevuksiš karjalan, vepsän da suomen kielien välläh valličendah, käyttämizeh kazvatukses, opastundas da taidehruavos voijah sellittiä suvvos federualizien zakonoin mugah.

Kolmastostu stat't'u. Vastus zakonan rikkomizes.

Juridizien da fiizizien hengien toimehis, kuduat rikotah tädä zakonua, ruvetah vastuamah zakonoinkogomuksen mugah.

Nellästostu stat't'u. Zakonoin voimahtulo.

Tämä zakon tulou voimah kymmenen päivän mendyy sen virallizen painamizen jälles.

Karjalan tazavallan piämies
S.L. KATANANDOV