"Verdailii karjalan kielioppi" projektu

[mp]

Koneensäätiö (Kone-fondu) on myöndänyh 152.975 € abudengan professoru Lea Siilinale da ruadogruupale "Verdailii karjalan kielioppi - tutkimus karjalan kielen varietiettoi yhtistäjis da eroittajis morfolougizis piirdehis" projektah. Abudengu täydyy nelläh hengiruadovuodeh nuorile tutkijoile. Kolmevuodine projektu tiähtiäy karjalan kielen elävyttämizeh pädeväkse käyttökielekse kahtel taval.
Projektan kielitiijollizen puolen tavoittehennu on tuottua tutkimustieduo karjalan kielen varietietoin yhtistäjis da eroittajis kieliopillizis piirdehis. Nämmä tulokset kerätäh käzikirjakse. Nengomua tieduo tarvitah ezim. kielen normitandas silloi, konzu karjalan kieldu ruvetah leviembäldi ottamah käyttöh opastukses da yhteiskunnas.
Projektan toine puoli oppiu vaikuttua azendehatmosfierah pagiziikollektiivas. Ku elävytys vois ozavuo, pagiziijoukon pidäy ellendiä kielen akuuttu varavonalazus da oman aktiivizuon vältämättömys. Pagizijoin ičentunduo pidäy kohendua, ku hyö rohkettas prizmie oigevuttu käyttiä omua kieldy yhteiskunnas eigo piettäs sidä vaiku häviejänny etnokul'tuurannu. Pagiziikollektiivan tieduo kielen varietietois pidäy syvendiä, ku hyö ellendettäs normitetun yleiskielen tarveh paginkielen rinnal.

[Ola]

Ylen hyvä dielo! Toinah toine puoli projektas voizi jatkuo sidä ruaduo, kudamua on zavodittu jo Karjaln kielen kois - vastavundat karjalan kielen aktivistoin kel da kielen kehitändy karjalakse eiga ven´akse/suomekse

[Pekoi]

Moisel projektal äijän lykkyy tahtozin.Karjalan kielen koil sezo!

[mp]

Ylen hyvä dielo! Toinah toine puoli projektas voizi jatkuo sidä ruaduo, kudamua on zavodittu jo Karjaln kielen kois - vastavundat karjalan kielen aktivistoin kel da kielen kehitändy karjalakse eiga ven´akse/suomekse

Duumaičin tädä dieluo tuučas astujes. Tiijolline puoli projektas on palkallistu ammattiruaduo kudaman tuloksennu toivottavasti rodieu objektiivine kuivakas käzikirju murdehien kieliopillizis erolois da yhtäläzyksi, hos tovenmugazeh toruandah. Toine puoli sit olis rahvahan kuhkutustu, kielen prestiižan kohendustu da nenga sanottuu "ideolougistu selgendämisty" kielen elävytykses. Täsgi pidäs olla objektiivine, vältiä puolovehellizuttu murdehih näh. Ga toinah KKK:s voisgi organizuija tapahtumua, kudamah kučuttas pagizijua tveris, vienas, lyydis, suvikarjalas, livvis da nämien välis. Suomekse da ven'akse pagizendu olis struafan varavol kielletty, miltahto karjalan murdehel pidäs paista. Olisgo se kirjutuskilbu ezimerkikse? Libo muun aktiivizuon ozutandu?

[Sinilind]

Tottu on hyvä dielo! Käbäzii taputin da kirgain hyväs mieles, konzu täh nähte luvin. Ozua da kaikkie hyviä projektale!

Murrepiirdehien tutkimine da käzikirjan luadimine tiettäväine on ylen suuri ruado, no onnuako kebjiembi puoli ruaduo. Sehäi on, muga kui mp kirjutti, ”palkalline ammattiruado” spetsialistoin niškoi. A rahvahan kuhkutandas kai voijah avvuttua, da jogahine voi olla rahvahan palaine kudai kuhkuttuhes!

Viäräl kielel pagizendas štrafuiččemine minun mieles on vessel duumu. Ku pagizendua vie vähäzel vierastelou libo huijustelou da duumaiččou, putilleh en malta, ga puaksuh tulou himo sanuo midätahto toizel kielel, sehäi on kebjiembi. Štruafu toinah stimuliiruiččou pagizijan käyttämäh karjalua, hos olisgi dielo vähäzel jygiembi sanuo, migu ezimerkikse ven’akse libo suomekse. No ku sanonet sanazen viäräl kielel, ei ole ylen paha, KKK suau dengansualehen. (Minun mielikuvas štruafubanku tiettäväine on pikkaraine merirozvoloin uarrehkirstu.)

Miksebo ei kirjutuskilbu. Da kuibo olis, ku aktiivizuon ozuttamizekse kaikin ket voijah, ollah aktiivizet internetas da ližätäh karjalan nägyvysty sie; ei ole ni vaigu hieruloin kieli, netas nägymätöi. Youtubes voi Viestit Karjalan videoloi kommentiiruija, Oman Muan saital voi kommentiiruija uudizii, Karjal Žurnualah voi työndie kirjutustu, voi luadie tekstoi karjalankielizeh wikipediah niškoi, i m.i...

Ilvekirjas da VK:s vikse on kudamidä karjalastu groupua da paginua karjalakse, libo ven’akse karjalah nähte, ga niilöih niškoi en nimidä tiijä. A kaikin nuoret pagizijat kudamat äijän käytetäh internetua voitas ezimerkikse registriiruijakseh opastajat.netan forumale da oppie työndie karjalakse viestii. Duumaičen ku äijän on forumalgi lurkerua, libo lugijua kudamat ei ni kirjuteta. Ičegi hätken lurkain, kuni en nimidä kirjutannuh, vaigu luvin. Viegi huijustelen, a opin ruohtie kirjuttua malton mugah. Ku tädä lugenet kirjuttamattah, kirjuta sinägi!

[mp]

Passibo kirrundas da taputukses.
Karjalan kielen projektois, pienel jarmankal, on ainos se vaigevus, lövvetähgo dengu da ruadai toine toizen: ilmai dengua vuottaugo ruadai, ilman ruadajua vuottaugo dengu.
Struafu viäräl kielel pagizendas tiettäväine tulou pahale korvah a täs on kaksi šeikkua. Suomekse pagizendu jättäy Ven'an karjalazet pihale, ven'akse pagizendu jättäy Suomen karjalazet pihale, yhtesgi ei olis liigua. Toine šeikku on "medium is the message". Ven'akse/suomekse karjalazis pagizemine ozuttau ku pagizii kaččou karjalazii ven'alazes/suomelazes kul'tuuraspäi, karjal on etnokul'tuurua. Konzu karjalaine pagizou botaniekas karjalakse, se on hortikul'tuurua, ei etnokul'tuurua.

[mp]

Tutkimusprojektoin alguhpanendas on moine probliemu, ku dengupiätökses projektuaijan alguh puaksuh ei ole ni yhty kuudu aigua. Ku dengua annetah vaiku yhtele pakičuksele kymmenes, tolkutoindu pakičustu on tyhjy työndiä, a hyvälgi pakičuksel suandu onnuako rippuu planietoin pozitsies, tuulen suunnas da toizis arbuamattomis faktorois. Konzu iče olet varmu suandas, et sua; konzu et iče usko, voit suahagi. Pakičuksih pidäy kirjuttua tutkijoin nimet, cv:t, tutkimuspluanat i m.i. A kenbo rubieu ruavottomannu vuottamah abudengua, kudamua yli 90% tovennägözyöl ei tule. Moine probliemu oli kielioppiprojektalgi. Yhtelläh, hil'l'akkazeh projektu rubieu käynnistymäh. Kone-fondan printsipoih kuuluu nägyvys, sendäh lähiaijal projektale perustetah kodisivut. Ga projektal on viizi vuottu aigua da allus on vaiku huavehii, ei ruavon tuloksii.

"Verdailii karjalan kielioppi" on tutkimusprojektu da se oppiu tarita objektiivistu tieduo karjalan kielen variatsielois da toinah vie analiziiruija midä eruo da yhtäläzytty on da mindäh. Tämä projektu ei ehtottele normitettuu kieldy, a tariččou tieduo, kudai olis hyövyllisty normittamizes. Yhtelläh, projektal on rahvahallinegi puoli, tavoittua rahvas, tarita tieduo kielen variatsies, juohattua duumaiččemah oman kielen merkičysty da omua roulie da tavoittehii kielen säilymizes da kehittämizes. Rahvahan tahtomattah, libo vähä tahtomal, libo mielettömäl tahtondal kieli ei säily, a ku ollou mieleviä tahtuo, on i mahtuo.