Austraalii hyväksyy kandurahvahien oigevuksien jullistuksen

[mp]

3 sulakuudu 2009 ilmoitettih, ku Austraalii rubieu kannattamah Yhtynnyzien Rahvaskundien kandurahvahien jullistustu http://www.un.org/esa/socdev/unpfii/en/declaration.html . Tämä jullistus hyväksyttih YR:s vuvvennu 2007. Silloi sen hyväksyndän puoles iänestettih 143 muadu, vastah iänestettih 4 muadu: Austraalii, Uuzi Zelandu, Kanuadu da Yhtysvallat, 11 muadu ei iänestetty, nämmien joukos Ven'a, da 35 muadu ei oldu paikal. (Ven'a ei hyväksynnyh luonnonvaroin käyttyö da kompensatsiiprotseduuroi koskijoi kohtii.) Austraaliele kibei kohtu on heidän kandurahvahien, "aboriginaloin" oigevuot. Heijän kandurahvahathäi tuldih suarele jo viizikymmentuhattu vuottu tagaperin (kač­o kuvua kirjutukses http://opastajat.net/luvekkua/penttonen/rahvas.html). Heidy nygöi on nellisadua tuhattu kaikkiedah 21 mil'l'onas Austraalien eläjäs.

Austraalien kandurahvahien probliemat ollah samat kui vähembistölöil mones muusgi kohtas muailmua: muanomistus, luonnonvaroin käyttö, kieli, razismu. Ku et ruvenne elämäh valdua pidäjän joukon jyttyöh, et ole nimidä. Jälgivuozinnu Austraalien kandurahvahat parembi ollah suadu omua iändy kuuluvih. Kielen elavutandas on käytetty kielipezii. Mennyt vuon hallič­us jo pyyzi andiekse mennyzien vuozisavoin viäryöksii. Halličuksen hyväksyndy kandurahvahien oigevuksien jullistuksele on tärgei merki muutokses, hos i kandurahvahat ei uskota, ku viäryöt tovelleh da ruttoh ruvettas oigenemah.

Yhtynnyzien rahvaskundien jullistuksil, kui tälgi kandurahvahien oigevuksien jullistuksel libo universualizel ristikanzan oigevuksien jullistuksel http://www.un.org/Overview/rights.html , ei ole zakonan vägie, yhtelläh net ei olla sudre, niil on suuri moraline merkičys. Harvat hallič­ukset ollah muga julgiet gu kohtinazesti niidy vastah sanottas, hos i niilöin mugah ei toimita. Ga puoles iänestettyy jo ollah puututtu kaldaval pinnal - ainos suajah kuulta čökittelyy risturiijas paginan da toimindan välil, olgah vastavundat omien rahvahienkie, libo kauppu- libo poliitiekallizet nevvottelut toizien mualoinke. Erähič­i voijahgi kiirehtiä "lopullizii toimenpidoloi" - vuottakkua kodvaine, annakkua ezmäi assimiliiruičemmo tämän vähembistön, sit jo voimmogi ruveta kannattamah vähembistön oigevuksii. Yhtelläh, YR:n jullistuksil on taibumus valuo mualoin zakoinoih, libo suorah libo välipordahien kauti kui on ezimerkikse Jeuropan Nevvoston vähembistörahvahien oigevuksien ramkusobimus http://conventions.coe.int/Treaty/en/Tr ... ml/157.htm Jeuropan Nevvoston vähembistökielien peruskirju http://conventions.coe.int/Treaty/en/Tr ... ml/148.htm libo monet muut http://conventions.coe.int . Erähičč­i halličukset ei omii zakonoigi kunnivoija, ga oigevusvaldivos rahvahal on mahto mennä suudoh zakonattomuksii vastah omas muas libo kanzoinvälizehgi suudoh.