Midä 30-luvun julgavoloi vie vuottua?

[mp]

Midä vie voi vuottua?

Ispaanies suurvalduaijan jälgehine "kuldaine vuozisada (siglo de oro)" 1600-luvul tuotti uskomattoman miärän suurdu kirjallizuttu "Don Quijotes" algajen. Karjalazil oli vaiku "kuldaine vuozikymmen", aiga kačker, eigo se ni kestänyh kymmendy vuottu, eigo karjalazet iče vie ni kerritty kirjuttamah. A kolmekymmenlugu tuotti karjalazile kirjukielen kolme kerdua, školaopastustu karjalan kielel, da vägitukun školakirjua da kiännettyy kirjallizuttu. En ole nähnyh luvetteluo, a sanotah, ku 30-luvul jullattih 200-300 kirjua karjalakse. Nämis kirjois pienembi vuitti jullattih Tveris 30-luvun algupuolel latinalazel kirjaimikol, suurembi vuitti Petroskois da Moskovas vuozinnu 37-40 kirillizel kirjaimikol, enimät vuozinnu 38-39.

Kiinnitin huomivon nämih kirjoih, ku lövvin erähii niilöis suomelazien kirjastoloin Internet-luvettolois. Pyvvin niidy loittolaihinakse, erähii sain vai kirjastos kačottavakse. Sit lövvin vie tukun niilöi Anuksen kirjastos. Olen skanniruinnuh tazoskanneral (kudamat olen suannuh laihinakse) libo fotokameral 43 nevvostoliittolastu 30-lugulastu karjalankielisty kirjua. Enimät nämis jo olen riputtanuh Karjalan Kielen Seuran digikirjastoh (http://www.karjalankielenseura.fi/digikirjasto). Erähät kirillizil kirjutetut kirjat sežo olen muuttanuh automuattizesti latinalazele kirjaimikole da riputtanuh http://opastajat.net/luvekkua sivuloile. Automuattizeh kiännökseh jiäy kirillizen kirjaimikon vigua, ezimerkikse "jallan jälgi" nägyy muvvos "jallan jal'gi". Moizii vigoi en ni ole oppinuh kohendua. Käzin kohendamine liziäs ruaduo vägi äijän - lugijan pidäy ellendiä mispäi sanan muodo tulou.

Tilandeh:

1. Beljakov & al.: Ruamma urhakaldi. Lihoslavl, 1932. 286 s.
2. Miloradova: Karielan kielen ucebnikka_alguškolalla. Mosku 1933. 52 s.
3. Beljakov & al: Karielan kielen ucebnikka alguškolalla varoin. Mosku 1934. 71 s.
4. Neverov: Pikkarazet raskuazat. Mosku 1936. 32 s.
5. Perro: Šuarnat. Mosku 1937. 29 s.
6. Andersen: Tuhmapäivälline utjane. Petrozavodsk 1937. 30 s. L
7. Бубрих: Граматика карельского языка. Petrozavodsk 1937. 79 s.
8. Шестаков: СССР:н историэн лухут курса. Petrozavodsk 1937. 248 s.
9. Фокин & al.: Кариелан киелен учебникка. Petrozavodsk 1938. 94 s.
10. Анисимов: Карельскоин киелен грамматика. Petrozavodsk 1939. 157 s.
11. Киселев: Алгебра. Petrozavodsk 1939. 130 s.
12. Барков & al.: Физической география. Petrozavodsk 1939. 150 s.
13. Иванов: Муан чуастилоин география. Petrozavodsk 1939. 228 s.
14. Бубрих: Происхождение карельского_народа. Petrozavodsk 1947. 53 s.
15. Дисней: Колме поччистя. Moskva 1938. 32 s.
16. Гауфф: Пиккаране Мук. Petrozavodsk 1938. 28 s.
17. Свифт: Гулливер лиллипутойн луона. Petrozavodsk 1938. 64 s.
18. Белова (toim.): Карелиян рахвахан суарнат. Petrozavodsk 1939. 175 s.
19. Чуковский: Доухтури Аикибие Petrozavodsk 1938. 136 s.
20. Кассиль: Вилу Йиапала. Petrozavodsk 1939. 25 s.
21. Мамин-Сибиряк: Аленушкан суарнат. Petrozavodsk 1939. 39 s.
22. Рыклин: Храбнойх пограничникках Карацупах и ханен миелевах Индус коирах нах. Petrozavodsk 1939. 26 s.
23. Чехов: Каштанка. Petrozavodsk 1939. 55 s.
24. Афанасьев: Царевна лотто. Mosku 1938. 13 s.
25. Маяковский: Кенена олла. Petrozavodsk 1939. 14 s.
26. Горкий: Макар Чудра. Petrozavodsk 1939. 27 s.
27. Горкий: Зазубрина. Petrozavodsk 1939. 22 s.
28. Булатов: Венялайзет рахвахан суарнат. Petrozavodsk 1939. 119 s.
29. Тургенев: Муму. Petrozavodsk 1939. 33 s.
30. Пушкин: Туху. Petrozavodsk 1940. 24 s.
31. Толстой: Расскуазат жийваттойх нах. Petrozavodsk 1938. 47 s.
32. Катаев: Мие - руадаян рахван пойга. Petrozavodsk, 113 s.
33. Харрис: Дядя Римусан суарнат. Petrozavodsk 1939. 136 s.
34. Молотов: Советскойн Союзан внешнейх политикках нах. Petrozavodsk 1930, 32 s.
35. Тетюрев: Эстествознания. Petrozavodsk 1938. 84 s.
36. Анисимов: Буквари. Petrozavodsk 1938. 108 s.
37. Терехова, Эрдели: География. Petrozavodsk 1938. 146 s
38. Фортунатова: Лувендакнийга 1. Petrozavodsk 1937. 102 s.
39. Карельскойн киэлен программа начальнолоил школил. Petrozavodsk 1939. 36 s.
40. Смирнова: Лувендакнийга 2. Petrozavodsk 1939. 105 s.
41. Дудкина: Лувенда книйга 3. Petrozavodsk 1938. 104 s.
42. Smirnova: Luvendakniiga 4. Petrozavodsk 1938. 154 s.
43. Rigojev: Karel'skoin kielen grammatika 2. Petrozavodsk 1939. 151 s.

Nämis on kaikkiedah 3789 sivuu, da niidy voi lugie KKS digikirjastos. Suuri vuitti kirillizel kirjaimikol kirjutettulois on riputettu opastajat.net:an lugemistoh latinalastetus muvvos, ei kaikin. Voi olla erähii vielä latinalastan.