Kielen čälliändiä

Tiä šeikuijah karjalan kielen kielikyzymyksii: kielioppii, sanastuo i m.i.

Valvoi: verkomuagari

BUTTON_POST_REPLY
Käyttäjän avatar
mp
Viestit: 2108
Liittyi: 05 08 2008, 19:45

Kielen čälliändiä

Viesti Kirjuttai mp »

Ammuin luajiin "pahoiellendyksen sanakniigua", kudamat sanat sit tallendin "Karjalazil očkil" kniigahgi. Nygöi minul pahua mieldy nostatetah kolmen ičele tärgien sanan jogapäiväine tärpindy meedies. Net sanat ollah algoritmu, koodavus da tegoäly. Algoritmiekas voin sanuo ku se oli elaijanruado, julgainhäi 1997 kniigangi "Algoritmien suunnittelu ja analysointi". Toinah lougiekan suvaičus da automuattine teoreemantovestu onnuako viettih minuu tegoälyh, sidä vähä tutkingi da luonnollizen kielen ellendyksenke vähäzen igraičingi. Olin vikse Suomen Tekoälyseuran alguhpanokerähmösgi. Koodavus tuli monel taval vastah opastukses da vähäzen tutkimuksesgi, oigies da eri merkičyses ku nygöi nägöy. Mieldykiinnittäi dielo, ei sattumu, on se ku teoreettizen informaatiekan suuren miehen, Alan Turingan oli nämien kolmen alan piorieru, händy ylen korgiele kunnivoičen.

Algoritmi sana tulou nimes Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi. Häi oli tiedomies, kudai eli nenga 780-850 da ruadoi Bagdadas Viizahuon Talois. Häi välitti tieduo Indiespäi Europpah. Ga se tiedo ozittain onnuako oli tulluh Indieh Europaspäi, kus se hävii, konzu europpalaizet ruvettih enämbi suvaiččemah voinuičendua. Nimenomah al Kwarizmi välitti tieduo indielaizes kalkyylis, čotaičendas. Hyö maltettih čotaija nellikönjuuri da reššie toizen astien yhtälö. Algoritmu tarkoittau tarkoi siändölöi, kudamien mugah mitahto čotaičendu libo mitahto muu dielo voijah reššie. Turingan suuri ruado oli formaliziiruija algoritman käziteh da nenga eroittua algoritmizesti rešaittavat probliemat toizis, kudamii ei voi algoritmizesti rešaija. Sen jälgeh huomivo on siirdynnyh algoritmizeh kompleksizuon, sen sellittämizeh kui vaigei migi probliemu on reššie, ongo se käytändös mahtolline (ezim. ristikanzan elaijas parahil tiedokonehil). Nygözes meedien paginas algoritmi tarkoittau ihan muudu. Toinah valličendukritierua, kuavua, kudamal suures joukos voijah vallita net, kudamile midätahto voi myvvä. Ylen rajoitettu da brutualu merkičys algoritmale.

Koodavus sanan oigei merkičys on enimile tuttavu ezim. Morsen koodavus kirjaimile. Se tarkoittau sistemuattistu merkin libo merkilöin korvuamistu toizil nenga ku koodatus viestis voi piästä järilleh alguperäzeh. Nygöi koodavus sanua on allettu käyttiä ohjelmoindan sijas. Ohjelmoindu tarkoittau algoritman kirjuttamistu ohjelmoindukielele, kudaman tiedokoneh voi suorittua (toinah kiännändän jälgeh). Ohjelmoindu on luojua, kreatiivistu toimindua, ei siännönmugastu merkilöin korvuamistu toizil, kui koodavus. Nenga sana koodavus halveksiu ohjelmoindua.

Tegoäly on käzite kudaman merkičys on muuttunuh sen mugah kui alal on eistytty. Konzu elektrounizet kalkuluattorat keksittih, niilöi sanottih "sähköaivoloikse". Sit se toinah voi tarkoittua älykkähii, heuristizii eččomenetelmii. Automuattinen teoreemantovsestamine vastai matemaatikan idejua älys, voigo koneh tovestua matemaattizii teoreemoi, kudamii ni matemaatikat iče ei keksitä. Iče toinah pidäzin hyvänny kritierannu tegoälyle sistiemua, kudamal on mahto kerätä da tallendua tieduo, da piättelymenetelmä, kudamal tiijos voi johtua uuttu tieduo. Nygözes julgizes paginas tegoäly toinah tarkoittau konehoppimistu. Ezimerkikse, ku monen muuttujan funtsien arvo tietäh suurele joukole muuttujien arvoloi, voijah johtua funktsien parametrit nenga ku funkstii rubieu andamah kudakui oigieloi arvoloi nengomilegi muuttujien arvoloin kombinatsieloile, kudamii ei enne tundiettu. Ga se on vaiku yksi muodo tegoälyy.

Sehäi täs hämmästyttäy ku nimidätiedämättömät ruvetah pagizemah azientundijoinnu algoritmois, tegoälys da koodavukses.

BUTTON_POST_REPLY