Karjalan histourii - lyhyt kursu
Valvoi: verkomuagari
-
mp
- Viestit: 2108
- Liittyi: 05 08 2008, 19:45
Re: Karjalan histourii - lyhyt kursu
Nämii kartoi piirdelin sendäh, ku meil kaikil ollah ylen vajuat tiijot karjalazien histories, eri puolil rajua eri kohtis. Yhtelläh histourielline tiedo vaikuttau sih, kunnivoimmogo iččie da omua kieldy. Vähäzen sellitysty midä duumaičin kartoi piirdäjes:
Vuozi 0. Tiettäväine ei karjalazie luodu sih aigah ga vahnembis aijois on vie vaigiembi sanuo. Täh aigah Baltiekkumeren suomelazis jo eroituttih karjal da suomi eri kielinny.
1300 vuozisada. Valdivot tuldih gostikse da izändikse – Ruočči suomelazile da Ven'a karjalazile. Karjalazet oldih huonombiozazet sendäh ku valdivoloin välizet torat käydih Karjalas. Suomelazet Ruočinke käydih Karjalua hävittämäs da karjalazet Ven'anke Suomie hävittämäs da mollembat verotettih saamelazii. Vuonnu 1323 Orehovetskois rauhas Karjal hallattih Ruočin da Ven'an kesken.
1600 vuozisada. Ruočči oli vägevy da työndyi Luadogan päivänlaskunpuolizeh da pohjazeh randah sah. Stolbovan rauhan 1617 jälgeh Ruočči pani karjalazile korgiet verot da rubei kiännyttämäh karjalazii ven'an uskos ruočin uskoh. 1656-1658 voinan jälgeh karjalazet lähtiettih pagoh, erähät Tverissah da Raja-Karjal kodvazekse läs kogonah tyhjeni. Nygözii školakirjoi en kaččonuh, a minun škola-aigah histourien kirjois ruoččilazet mendih vällendämäh karjalazii ven'alazis.
1900 vuozisada. Ven'an vallankumovuksen toris suomelazet kuččumattah mendih karjalazii vällendämäh a jälgimäi vienalazet ičegi jullistettih iččenästy Karjalua. Yhtelläh Ruskei Armii suurel väil loppi nämmä huavehet da karjalazii suurel joukol pagei Suomeh. Talvivoinas Nevvostoliitto hyökkäi Suomeh da Suomen puolel elännyöt karjalazet evakuittihes Suomeh. Vuottu myöhembi karjalazet voidih mennä kodih järilleh a 1944 pidi jättiä koit lopullizesti. Nämis tapahtumis Ven'an histourien kirjois ei sua lugie.
Vuozi 0. Tiettäväine ei karjalazie luodu sih aigah ga vahnembis aijois on vie vaigiembi sanuo. Täh aigah Baltiekkumeren suomelazis jo eroituttih karjal da suomi eri kielinny.
1300 vuozisada. Valdivot tuldih gostikse da izändikse – Ruočči suomelazile da Ven'a karjalazile. Karjalazet oldih huonombiozazet sendäh ku valdivoloin välizet torat käydih Karjalas. Suomelazet Ruočinke käydih Karjalua hävittämäs da karjalazet Ven'anke Suomie hävittämäs da mollembat verotettih saamelazii. Vuonnu 1323 Orehovetskois rauhas Karjal hallattih Ruočin da Ven'an kesken.
1600 vuozisada. Ruočči oli vägevy da työndyi Luadogan päivänlaskunpuolizeh da pohjazeh randah sah. Stolbovan rauhan 1617 jälgeh Ruočči pani karjalazile korgiet verot da rubei kiännyttämäh karjalazii ven'an uskos ruočin uskoh. 1656-1658 voinan jälgeh karjalazet lähtiettih pagoh, erähät Tverissah da Raja-Karjal kodvazekse läs kogonah tyhjeni. Nygözii školakirjoi en kaččonuh, a minun škola-aigah histourien kirjois ruoččilazet mendih vällendämäh karjalazii ven'alazis.
1900 vuozisada. Ven'an vallankumovuksen toris suomelazet kuččumattah mendih karjalazii vällendämäh a jälgimäi vienalazet ičegi jullistettih iččenästy Karjalua. Yhtelläh Ruskei Armii suurel väil loppi nämmä huavehet da karjalazii suurel joukol pagei Suomeh. Talvivoinas Nevvostoliitto hyökkäi Suomeh da Suomen puolel elännyöt karjalazet evakuittihes Suomeh. Vuottu myöhembi karjalazet voidih mennä kodih järilleh a 1944 pidi jättiä koit lopullizesti. Nämis tapahtumis Ven'an histourien kirjois ei sua lugie.
-
mp
- Viestit: 2108
- Liittyi: 05 08 2008, 19:45
Re: Karjalan histourii - lyhyt kursu
Mi se on, Karjal, izänmua, patrii? Afrikkalazinnu abinoinnu (oblezjanoinnu) emmo vikse vie olluh karjalazet. A Luadogan rannal azetuttuu pagin rubei kehittymäh omaluaduzekse da Luadogua kierdeli jo karjalaine rahvas. A konzu vierahat sodajoukot otetah vallan, levitetäh rahvahan da kielletäh endizeh luaduh pagizendan, sit kusbo on Karjal? Konzu ristikanzu elännöy loitton Luadogas, Oniegas da Vienan meres da ni yhty sanua karjalua ei malta, äijygo karjalazuttu hänes on? Uskon ku enämbi kaikkii kodimua on kieles. Sen kerroksih on peitetty elämäntabua da histouriedugi. (Täs kohtas juohtuu mieleh kummalline episodu. Erähičči yliopiston rektoru, kudamas myöhembi tuli valdupuolovehen paginanvedäi Ven'an Karjalas, minuu gostičči pikkarazel laival Oniegal. Erähäs kohtas häi sellitti omaluaduzii piätöksii da sanoldi angliekse: "Nenga toimimmo myö karjalazet!". Olin vaikkani a omas piäs duumaičin: vikse täs joukos minä olen ainavo karjalaine, kai toizet, puolenkymmendy mužikkua minun mieles oldih istin ven'alazet.)