Khanan metodu - pädisgo Karjalah?

[Maria]

Da VLC-player on moine kudamal puaksuh meil midätah filmua kačotah.

[Maria]

Mindäh ollou ku kirjutandu tulou jällespäi iändy? Suasgo muga ku yhtelaigua kirjutandanke tuldas iänet? Muga ollus kebjiembi kaččuo

[mp]

Mindäh ollou ku kirjutandu tulou jällespäi iändy? Suasgo muga ku yhtelaigua kirjutandanke tuldas iänet? Muga ollus kebjiembi kaččuo

Sen vijan ičegi huomain, vikse leikates rodih. Edituičin uvvessah da lizäin toizengi kursan, ravevus.mp4 (fiizikkua), toimiugo? Pidäy vie opitella videoformuattoi, mit vai pieneh tilah synnyttäs da enimile nävyttäs.

[mp]

Kuibo nygöi, kenele avavuu, kenele ei avavu? Video yhtalot on kahtes formuatas, mp4 da flv, kaikin ozuttehes http://opastajat.net/opastus/videot/ . Nämis mp4 on alguperäzembi, pienembi da parembi da avavuu monis meediisoittimis, flv avavuu flash playeras.

[mp]

Olen nygöi vähäzen opitelluh opastusvideoloin luajindua da videoformuatoin muundeluu. Kirjutan täs, midä olen huomannuh da kyzelen midä mieldy oletto.

Fil'man luajindas
Syväindö tiettäväine on piädielo, a täs kirjutan luajindutehniekas. Kaksi fil'mua luajin piälkuvatul "kormanistuudiel". Muite se olis erinomaine a ekruanu da piirdin ollah vähä liijan pienet. Ekruanu on nenga 115mm x 75mm. Voibi kirjuttua, a hyvä olis ku ozutettavan kuvan lizäkse olis ruadotilua. Ostin 60 eurol Wacom Bamboo piirdolavvangi, a kui edukädeh duumaičin, vaigei on kirjuttua, ku piirdimes ei laudah jiä jälgie, pidäy kaččuo eri suundah, ekruanah. Toinah sihgi vois harjavuo. Wacom luadii ekruanale piirrettävii piirdolaudoigi, kuduat ollah kui minun kormanistuudii a suuremmat - da ylen kallehet. En tiijä löydynöygo huogiedu laudutiedokonehtu, kudamah vois piirdimel kirjuttua - ipadah vikse suas piirdimen, ongo kel tieduo, voigo kirjuttua. Videokamera tiettäväine olis kädevy käziruadoloin ozuttamizeh a minun kursuloih pikkaraine Samsung on parembi.

Videoformuatois
Videoformuatoin muailmu on aiga segavu. Eri formuatoi tarvitah käyttötarkoituksengi mugah, a suuret firmat tahtotah monopoloikse da kaiken aigua toratah toine toizenker patentois. Videoformuatois on tiijostoformuattu mp4, flv, ogv i m.i. Se on kuori, kudaman al on kodifiiruittu iäni da kuva. Iänen da kuvan kučistamizeh on vägitukku huonombi libo parembi, hil'l'ah libo ravieh, avoindu libo patentiiruittuu koudekkua, da sit vie voi vallita kuvan koon da kuvan da iänen luavun. Ozakse on ohjelmii, kudamil yhten formuatan voi muundua toizekse, a muundelus kuva ainos vähäzel huononou.

Minun vehkeh andau 640x400 pikselan mp4-filmua, kudamas video on kodifiiruittu xvid koudekal da iäni on kodifiiruittu aac koudekal. (Voi sil kuvata videofil'mua suurembalgi rezolutsies a nygöi pagizen ekruanukirjutuksen tallendamizes, "screencasting"). Kui nägyy, luadu on ihan hyvä täh tarkoitukseh. Nygöi kyzymys: Mil formuatal rubiemmo keriämäh opastusvideoloi? Täs kyzymykses on eri puolii: voibigo kaččuo kaikil tiedokonehil, ongo formuattu kenen omistukses libo avvoi i m.i. Ezittelen kolme formuattua da midä hyviä da huonuo niilöis näjen:

flv on Adoben videoformuattu. Livaimeh voi panna Adoben flv pluginan, voi i kaččuo moizil videosoittimil kui VLC, MPlayer (Windowsas käyttöliittymänke SMPlayer) da monel muul. Youtube muundau fil'mat täh formuattah. Iče vähä sidä varuan, ku se on yhten firman formuattu. VLC on sangei ohjelmu a kebjei azendua: Eči googlal vlc.exe da painalda hiiren nybliä.

mp4 on hyvin tundiettu formuattu. Sydämes voi olla avvonastu libo patentiiruittuu koudekkua (ezim. H.264, ylen hyvä videokoudekku) ga muga äijäl ei ripu yhtes firmas kui flv. Vois olla hyvä kompromissu. Voi kaččuo piämainittuloil VLC, MPlayer da monel muul videosoittimel. Da kui sanottu, minun bruja luadii mp4:iä.

ogv on Ogg pereheh kuului avvonazen koodan formuattu. Videonkučistuskoudekku on Theora da iänenkučistuskoudekku on Vorbis. Tädä formuattua ei tundieta muga hyvin kui piälmainittuloi, yhtelläh Firefox livaimes ogv videoloin kačondu on valmehennu ilmai pluginoi libo abuohjelmii! Minul on vie ogvah muudamizes pikkaraine probliemu, en sua kuvua da iändy sinhronah, ga uskon, se vie selgiey.(*)

Formuatoinvälizih muunnoksih olen käyttänyh ffmpeg nimisty ohjelmua ga sinhronufoukussua en ole vie opastunnuh.

Nämis formuatois flv:n edu olis se ku Youtube sidä käyttäy, da Ogg ogv:n edu se ku se on Firefoxas valmehennu. Toinah mp4 olis hyvä kompromissu. Hos min ottanemmo, voihäi fil'mat myöhembigi muuttua toizeh formuattah. Ongo kenel argumentoi mintahto formuatan puoles libo sidä vastah?

Sanaine syväindölöis. Lähiaijal kirjutan vie urokat astronoumies da kalenduarois. Školavuvves on nenga tuhat čuassuu da kymmenes vuvves kymmene tuhattu. Nämii urokkoloi syndyy kuuzi čuassuh. Kenbo luadii lopuškat 59996 videourokkua?

(*) Täs kohtua ffmpeg ohjelmas on hairavo, a on toine ohjelmu ffmpeg2theora kudai kebjieh da oigein luadiu muunnoksen ogv formuattah.

[Maria]

Minä duumaičen ku hos ollusgi yhten firman formuattu, ollus formuatan hyvä olla moine kudai enimis livaimis kerras ruadau. Ku kentah tahtos kaččuo fil'mua kirjastos libo kustah kenentah toizen konehel, odva rubieu tallendamah tiijostuo da kačomah sidä mittumaltah programmal, kudai onnuako ezmäi pidäs vie azendua, ga livaimen salbuau eigo nikonzu uvvessah opi fil'mua avata libo järilleh sivuloile tule

[mp]

Sain muutetukse ravevus.mp4 videon ogv formuattah http://opastajat.net/opastus/videot/ravevus.ogv - sidä voi kaččuo Firefox livaimel. Yhtelläh, firefox minul kyzyi, mil tahton avata videon. Vastain - firefoxal, sit se rubei kopiruiččemah videuo palvelimelpäi kodikonehele da lopukse ozutti videon kui pidigi. Ogg-iänitiijostoloin ker (ezim. Algukursas) Firefox ei kyzellyh soitto-ohjelmua. Firefoxan mavarazus pidäy ved' laskie puoldoiänekse ogv:le. Ga ei vikse ole ylen suuri vaigevus azendua vlc:dy libo muudu video-ohjelmua. Suurembi este kačondale on 10-20 MB videon lad'd'avundu kačottavakse. Minun luajujuamu päivyaigah puaksuh muuttuu kabjiekse troppazekse kudamal on äijy vastahtulijua. Ken toven tahtou opastuo, sen pidäy tallendua video omale konehele da moneh kerdah kaččuo, olgah Firefoxal libo video-ohjelmal.

[Maria]

Ga monet niilöis, kudamat toven tahtottas opastuo, voijah heittiä fil'man kačondu hos olla ni kerdua piästy kaččomah fil'mua ku pidännöy ruadua, tallendua, kopiruija midätah. Voihäi sanuo ku toven tahtot, sit rua, ga yhtelläh žiäli ollus ku kentah jättäs filmua kačomattah ku duumainnus sen kuitah jygiekse. Hos sit tolkuu ei ole varata tiedokonehii, äijy on mostu kudamat pöllästytäh ku ruvennou koneh kyzelemäh midätah, tahtotgo luadie sidä libo tädä. Nämmile opastujile kebjin ollus mitah Vimeo, Youtube, libo midä nämii on, kunne suau fil'man lad'd'attuu kačottavakse, play-nybläs painaldua da kaččuo.

[mp]

Tämän čiepin teemannu on pädöygo Khanan akadeemii (http://www.khanacademy.org) karjalankielizeh opastumizeh. Se on kui školan opastuspluanu videokniigannu. Ku kačommo linkii http://www.youtube.com, se on kui gaziettu, ajanvieteh. Selgei dielo, Karjal akadeemii on Khan akadeemien jyttyine, ei yuotuben jyttyine.

Ku menen vereksen tiedokonehen ker kumbazele tahto sivule, kerras nimidä ei ruveta ozuttamah. Khan akadeemii ozutti linkih, kudai sanoi ku ei lövvy pluginua minun koneheh. Youtube nevvoi menemäh html5 sivuloile da eččimäh webm pluginua.(Minun telefonas olis moine youtube-nybly ga en ole vie sidä painaldanuh - ei ole minul telefon sih niškoi.) Kumbastugi vikse olen kaččonuh verkoči FLV playeran azenduksen jälgeh. Khan akadeemii tariččou mahtuo lad'd'ata opastusvideo mp4 formuatas omale konehele pättäväl videosoittimel kačottavakse, ku moine ollou azendettu. Youtube ei tahtos andua kopiruija fil'moi omale tiedokonehele, pidäy olla hakkeran neruo. Jälgimäzien suutkien aijannu olen kaldavunnuh sih, ku ogv on paras formuattu Karjal akadeemieh. Ku tiedokonehes ollou Firefox livain, nimidä muudu ei tarviče. (Voi olla, pidäy maltua vastata kyzymykseh, kačo Firefoxal). Voi i lad'd'ata omale tiedokonehele. Ku tiedokonehes ollou muu livain, pidäy azendua mitahto videosoitin. Ezim. VLC. (Nenga: 1) Eči googlal vlc.exe (Windowsah) 2) Painalda Download nybliä 3) Lad'd'avundan jälgeh anna luba azendua.) Konzu livaimet ruvetah ellendämäh html5:tty (sen videoformuattua da muudu), sit se toinah olis paras formuattu kirjuttua syväindö html5 muodoh.

Khan sellittäy täs linkis http://www.quora.com/Khan-Academy/What-hardware-or-so$ mittuzil vehkehil häi opastusvideuo luadiu, no minul se meni omah luaduh. A tuloksennu on fil'mu mittuzel tahto videoformuatal. Sen jälgeh sen voi leikata ezim. avidemux ohjelmal da muuttua ogv formuattah ffmpeg2theora ohjelmal. (ffmpeg maltasmuunnokset mistahto mihtahto ga ogv:n kohtal se hävitti sinhronan.)

Videokursuluvetteloh pidäs kirjuttua indeksusivu, kudamas sellitetäh sistiemua da lougiellizesti luvetellah midä kursua on - nygöi vie ei ole äijiä lueteldavakse. Mieles olis kirjuttua "Päiväine, kuudam da tiähtet" nimine kursu - muailmankaikkevus kymmenes minuutas.

[mp]

Lizäin videoloih tiähtitiijon kursan tiahtet.ogv. Se kursu on vähäzen endizii pitkembi, sendäh en ruvennuh mones formuatas tallendamah palvelimele. Kursuluvettelogi on ozuttehes http://opastajat.net/opastus/videot/index.html. Luajin i html5 muodozen luvettelon index5.html. Kois se hyvin ruadau ga ei palvelimelpäi. Nygöi toinah paras taba on kopiruija videotiijosto omah koneheh da kaččuo sit videosoittimel.

Nygöi tunduu ku videokursan luadimine on aiga monen muuttujan yhtälön reššimisty:
- azie tiettäväine pidäs hyvin ellendiä da tarkah smietti midä voi kymmenes minuutas sanuo. Tämä, jälgimäi, on piäazii.
- ei ole idealistu ruadobrujua kirjuttamizeh. Minun telefon 117x70 mm ekruananke kudakui pädöy. Hyviä on se, kun kirjutuksen nägöy, ga ekruanu on liijan pieni, da (nygöi vie) sormi koskettau viäräh kohtah da midätahto arbuamatoindu tapahtuu. Ei ni ohjelmu ole idealine. Konzu puolenkymmendy kerdua on oppinuh tallendua, sit oma piägi jo rubieu seguomah.
- videoformuatoin muundelusgi on olluh zobottua, puaksuh iänen da kuvan sinhronoindu kui lienne on hävinnyh
- videostandartoin muailmu on kaottine: mittuine kanvertuformuattu (container) vallita, mittumat kuva da iänikoudekat. Yksi livain ellendäy yhty, toine tostu.