SK 2017/8: "Me sortajat"

Tänne paginat kuduat ei synnytä piälolijoih forumoih

Valvoi: verkomuagari

BUTTON_POST_REPLY
Käyttäjän avatar
mp
Viestit: 2108
Liittyi: 05 08 2008, 19:45

SK 2017/8: "Me sortajat"

Viesti Kirjuttai mp »

Suomen Kuvalehtes 2017/8 (24.2.2017) ss 26-35 oli kirjutus "Me sortajat", kui suomelazet "sorretah, alistetah, kolonizuijah da ekspluatiiruijah kandurahvastu". Ylen hyvä, miittoimurendai kirjutus. Tozi on, Lapin jagamattomat luonnonvarat on otettu suomelazien valdah, saamenkielizet lapset pakoitettih suomenkielizih školih da Suomi ei ole ratifiiruinnuh ILO 169 sobimustu kandurahvahien oigevuksis, da vie hyväksikäytetäh saamelazien sobii turizmas. A kui puaksuh on, tämägi dielo muuttuu monimutkazembakse tarkembi kaččojen.

Jiäkavven aigah tiä nikedä ei elänyh, ei jiän al eigo piäl. Konzu jiä rubei perävymäh, pohjazen rannan kauti tuldih enzimäzet muahmuuttajat, kuduat varmah ei oldu suomelaugrilazet. Ket hyö oldih, sidä vie malteta varmah sellittiä. Onnuako pohjazimman Fennoskandien eläjis on pizar heijän verdy. A suurembi vuitti ezivahnembis tuldih vuozituhanzien myö liidehespäi da Skandinaviespäi. Myö kai olemmo sidä kandurahvastu: saamelazet, suomelazet, karjalazet da suomenruoččilazet.

Konzu da kui tänne tuli suomelasugrilaine kieli, vähä sit tietäh. Vähästy enämbi tietäh, kui kieli kehittyi uuzien muahmuuttajien da tehnolougieloin myö, kui roittih saame, suomi da karjal da kui erähät vaihtettih kieli ruočikse. Kodielättilöi tiä piettih jo enne pedrua - kirjutuksen mugah pedranhoido algavui vastevai 1600-luvul, da silloigi se oli yhtenjytyi suomenkielizien kui saamenkielizien eloikeino. Jälgivuozisavoinnu intressuristuriidoi ollah nostatettu tehnolougien murrokset: muatalohus, meččytalohus, tevollizus, turizmu, kuduat haitatah pedranhoiduo. Nygöi pedras eläy vaiku pieni vuitti saamelazis, äijät saamelazet ollahgi muutettu suveh, Helsinkih, suomekse pagizemah. Sit ketbo ollah oigiet saamelazet?

Suomen valdivon konstitutsies saamelazii nimitetäh "alguperäiskanzakse", ts. kandurahvahakse. Toine vuitti kandurahvahii, suomenkielizet da ruočinkielizet vikse ollah "kanzua" ku suomie da ruoččie nimitetäh "kanzalliskielikse". Ga yksi vuitti kandurahvastu, karjalazet upotetah kielen mugah luokkah "muut", yhteh kaikkii toizii muailman kielii pagizijoin ker. Ongo täs tolkuu? Ongo karjalazien oza parembi? Vois toivuo ku kandurahvahat oldas soliduarizet toine toizenke, a moine eroittelu panou heijät kižuamah nol'asummukižua toine tostu vastah - min yksi sua, se on toizelpäi otettu. Ristikanzanoigevuksien mugah kai rahvahat ollah samanarvozet, kielengi puoles. A jogahizel mual on eričysvellallizus akkiloija kandurahvahien kielii sendäh, ku se on nämii kielii pagizijoin kodirandu, toizet muat akkiloikkah omien kandurahvahien kielii omal kodirannal. ILO 169 hyväksymine da konstitutsien muuttamine ollah vaigiet sendäh ku sordogi on "suavutettu edu" da muutos olis kui riähkien tunnustamine. Ga eigo net riähkät vois jo tunnustua?

BUTTON_POST_REPLY