Pitkiä ruaduo ruadajes rubieu himoittamah ruadua midätahto muudu, pestä sobua, kabrastua pertii libo muudu. Vahnan kirjan skanniruičendua kabrastajes minul rubei himoittamah ohjelmoindu. Mustin, Pauli Saukkozen kirjas "Suomalais-ugrilaisten kansojen ja kielten alkuperäongelma" sivul 43 on taulukko, kudamas on ozutettu päivännouzueuroppalazien rahvahien haplojoukkoloin jagavundu miehis da naizis. Ezimerkikse karjalazis naizis tietäh, ku haplojoukkoloi U5, U4, H, V, J, T da M+ on 17.9, 8.3, 41.7, 6.0, 3.6, 7.1 da 17.9 protsentua. Karjalazis mužikois haplojoukkoloi I, R1a, R1b, N3 da N2 on 21, 41, 0, 38 da 0 protsentua (ga tottu paista nämii mužikoin luguloi pidi muijalgi eččie). Nengostu taulukkuo kaččojes rubie himoittamah kyzyö, ollahgo miltahto toizel rahvahal jagavundat samantabazet. A kuibo sidä šeikuija?
Taulukos on enämbi 20 rivii da jogahizel rivil 7 sarakehtu naizile da 5 sarakehtu miehile. Ei ole helpo silmymiäräl verdailla. Ga ohjelmal? Kuibo miärätä erilazuttu. Sijoitammo naizet 7-ulottuvuksellizeh tilah. Matemaatiekas moniulottuvuksellizen tilan välie miärätäh L_p metriekal, kudai on tavallizen 2-ulottuvuksellizen välimatkan yleistys. Vektoroin x da y väli L_2 metriekas on sqrt(sum|x_i-y_i|^2). Tämä on helpo kirjuttua ohjelmakse. Sit vai kirjuttua haplojoukkojagavundat da ajua ohjelmu. Misbo rahvahis on samantabaine geneetiekalline sevoitus ku karjalazis? Täs on tulos:
Koodu: Valliče kai
Naizet väli
Suomi 09.5
Mordouvii 13.8
Mari 14.2
Lätti 14.9
Madjarii 15.4
Ven'a 16.7
Viro 17.1
Pol'ša 17.3
Norveegii 22.3
Litva 22.6
Komi 23.5
Ruočči 24.5
Hanti 25.3
Ukrainu 28.7
Udmurtii 33.9
Selkup 36.0
Mansi 38.2
Nenets 49.0
Saami 61.1
Ngagasan 80.0
Koodu: Valliče kai
Miehet väli
Litva 06.9
Viro 12.3
Mari 18.9
Mordouvii 29.0
Komi 31.7
Saami 33.3
Ven'a 34.1
Ukrainu 34.6
Pol'ša 40.3
Suomi 42.3
Madjarii 47.6
Norveegii 49.1
Selkup 49.5
Udmurtii 49.6
Ruočči 54.5
Daanii 60.2
Hanti 60.2
Nenets 73.2
Ngagasan 109.8
Nämii ei pie liijan vagavah kaččuo. Ollahgo luvut Saukkozen kirjas oigiet? Ongo välilöin čotaičemizes moizel metriekal tolkuu? Kuibo tulkita luguloi? Yhtelläh midätahto net vihjatah rahvahien sevoittumizes. Kummalline kyzymys on, mindäh naizis geneetiekallizen sevoituksen erot kanzoin välil ollah pienembät migu miehil. (Piäl čotaittulois lugulois naizien medianu on nenga 20, miehien nenga 40.) On sellitetty, ku miehet äijäl matkustettih da otettih naine loittozis paikois, ga ainos tuldih kodih. Naizet ei matkustettu, a mendih miehelluo elämäh loittozih paikkoih. Mugago on? Toine huomivo, mi ei nävy täs välimatkutaulukos a nägyy Saukkozen taulukos, on se ku karjalazet mužikat ollah "europpalazembat" migu suomelazet mužikat, kudamis on äijy enämbi Siberispäi tulluttu N-haplojoukkuo migu karjalazis mužikois. Taulukkolois sežo voi lugie, ku karjalazien lähimbät geneetiekallizet rodn'at oldas baltit da marit. Omas ičes voin sanuo, ku muaman puoles olen U4 da tuatan puoles R1a1. Karjalazis U4 on kaheksa kerdua yleizembi migu suomelazis da R1a1 on karjalazis viizi kerdua yleizembi migu suomelazis.
